PlayStation – Lịch Sử 30 Năm Phát Triển

PlayStation – Các máy console Sony đã là lựa chọn phổ biến của nhiều game thủ kể từ giữa thập niên 1990, trừ một hoặc hai thế hệ “sẩy chân” mà thôi. Trên thực tế, bạn có lẽ vẫn thường thấy người ta dùng cái tên PlayStation để chỉ chung cho mọi loại máy chơi game console trên thị trường. PlayStation được phát hành tại Nhật Bản vào tháng 12 năm 1994 và ra mắt lần đầu tiên tại Mỹ vào tháng 9 năm 1995; cả hai bản phát hành đều nhận được sự hoan nghênh của giới phê bình và doanh thu ấn tượng.

Lịch Sử 30 Năm Phát Triển

PlayStation 5 hiện là thế hệ console mới nhất của công ty, nhưng còn các phiên bản trước đó thì sao?  Tất nhiên, Sony nào phải công ty đầu tiên tung ra một hệ máy console, khi mà những tên tuổi lẫy lừng như Atari, Nintendo, và Sega đều đã đi trước một bước. Nhưng Sony chắc chắn đã mang hứng thú chơi game trở lại với không ít người, đồng thời thu hút kha khá lượng khách hàng mới đến với thị trường màu mỡ này. Hãy cùng nhìn lại lịch sử của PlayStation, từ những mẫu máy đầu tiên đến “con quái vật” công nghệ tối tân ngày nay.

PlayStation: Ra đời từ hợp tác với Nintendo

Năm 1988 có một công ty đang đứng ở vị trí cao nhất trong thị trường game điện tử: Nintendo. Chiếc NES 8-bit lúc đó đã thống thị ngành game trong nhiều năm mặc cho những nỗ lực vươn lên từ Sega hay Atari. Và với sự ra đời của mẫu Super NES năm 1990, có vẻ như Nintendo sẽ không thể bị lật đổ, nhất là bởi Sony bởi khi đó hai hãng đang hợp tác với nhau. Vào thời điểm đó, “nhà của Mario” muốn tung ra một hệ máy console dùng đĩa CD để bổ trợ cho SNES, và họ đã chọn Sony để phát triển thiết bị này.

Ấy vậy nhưng, Nintendo bỗng “lật kèo” với Sony và công bố đối tác mới là Philips tại CES 1991. Sony không muốn bỏ dở mọi công việc đã làm liên quan cỗ máy mới này, do đó họ chọn tự mình tung ra PlayStation vào năm 1994. Với giá 299 USD tại Mỹ (được Sony công bố tại E3 1995), PlayStation “thơm” hơn hẳn hệ máy Saturn của Sega vốn đắt hơn 100 USD.

PS1 là một trong những máy console đầu tiên có khả năng dựng hình 3D, và cũng là máy console dùng đĩa CD đầu tiên thực sự trở nên phổ biến trên toàn cầu. Nó khác biệt so với đối thủ chính, Nintendo 64, vốn vẫn đang sử dụng băng game. Đĩa CD có thời gian nạp lâu hơn nhiều so với băng, nhưng lại có dung lượng đến 700MB so với chỉ 64MB của các game N64 sau này.

Điều đó cho phép các nhà phát triển PS1 có thể “nhồi nhét” hàng tấn nội dung trong game, nhiều giờ âm thanh/lồng tiếng, và những lượng nội dung video mà trước đó họ không bao giờ nghĩ có thể thực hiện được. Trên thực tế, việc các bản port của game N64 dành cho PS1 – như Tony Hawk’s Pro Skater – bị thiếu phần âm thanh, giọng lồng tiếng, và nhiều video, là điều bình thường.

Bên trong PlayStation 1 là vi xử lý RISC 33Mhz và GPU do Toshiba thiết kế, cùng với những con chip âm thanh và video chất lượng cao. Kỳ lạ là, máy console này không hề có chip 2D riêng, dẫn đến một số game 2D trông đẹp hơn khi chơi trên các nền tảng đối thủ (như Sega Saturn).

Một vài trong số những tựa game hấp dẫn được ra mắt cho PlayStation bao gồm series Wipeout, Final Fantasy 7, series Tekken, Gran Turismo 1 và 2, Metal Gear Solid, Ape Escape, series Spyro the Dragon, và series Crash Bandicoot.

Một số thông tin thú vị về Sony PlayStation:

– Mẫu console này ban đầu được ra mắt cùng một tay cầm không có cần analog hay chức năng rung, nhưng Sony sau đó đã tung ra tay cầm Dual Analog và tiếp theo là DualShock vào năm 1997.

– Sony cũng tung ra một phiên bản console đặc biệt cho các nhà phát triển, gọi là Net Yaroze PlayStation, cho phép người dùng phát triển game của riêng mình. Đây là một trong những mẫu PlayStation được các nhà sưu tập săn lùng ráo riết nhất hiện nay.

– Một số mẫu PlayStation gặp lỗi mắt đọc laser, khiến nhiều game không nạp được hoặc dẫn đến nhiều vấn đề kỹ thuật khác. Giải pháp là gì?? Lật ngược máy PlayStation của bạn lại!

– Một số game không thể chơi được nếu tháo đĩa khỏi máy (như Ridge Racer), bởi toàn bộ game được nạp vào bộ nhớ RAM chỉ 2MB của máy.

– Sony sau này tung ra một món phụ kiện gọi là Pocket Station, tương tự như VMU dành cho Dreamcast của Sega. Nó về cơ bản là một thẻ nhớ có màn hình, cho phép bạn chơi một vài tựa game đơn giản trên đó.

PlayStation 2: Mẫu console vĩ đại nhất của Sony?

Tiếp nối thành công vang dội của PlayStation, Sony ra mắt PlayStation 2 giá 299 USD, mẫu console vượt trội hơn thế hệ trước xét trên hầu hết mọi phương diện. Xuất hiện vào năm 2000, Sony trang bị cho PS2 khả năng hỗ trợ DVD, biến nó thành một trong những máy chơi DVD rẻ nhất thị trường vào thời điểm đó.

 

 

Tuy nhiên, nhắc đến PS2, chúng ta phải nhắc đến một số cải tiến khác ẩn sâu bên trong. CPU Emotion Engine và GPU Graphics Synthesizer là một tuyệt tác, đòi hỏi khá nhiều “chất xám” từ phía các nhà phát triển bởi dù mạnh mẽ, việc lập trình trên chúng là tương đối khó.

Nhưng PS2 không phải là mẫu console mạnh mẽ nhất, khi mà Microsoft Xbox và Nintendo GameCube mới là những cỗ máy có đồ hoạ đẹp mắt hơn. Nhưng các studio đã bỏ ra khá nhiều thời gian và nỗ lực để mang lại nhiều tựa game hào nhoáng lên PS2, như Gran Turismo 4, Metal Gear Solid 2, Shadow of the Colossus, và God of War. Trên thực tế, PS2 là mẫu console đón đầu thời đại game HD, trừ việc HD ở đây chỉ là 1080i trong các game Gran Turismo 4 và Tourist Trophy.

Một điểm mạnh nữa của PS2 là khả năng tương thích ngược với các game PS1, có nghĩa bạn sẽ không phải ném đi trong nuối tiếc toàn bộ bộ sưu tập game PS cũ.

Về phần tay cầm, Sony tiếp tục giữ lại thiết kế DualShock của PS1. Tuy nhiên, công ty đã trang bị khả năng cảm nhận lực nhấn cho các nút bấm, tức khi bạn nhấn nút “X” mạnh hơn, xe sẽ tăng tốc nhanh hơn trong các game đua xe chẳng hạn.

Ra mắt cùng thời điểm với các đối thủ, kết hợp với sự hỗ trợ nhiệt tình từ các nhà phát triển bên thứ ba, khả năng hỗ trợ DVD, và tương thích ngược với game PS1 – tất cả đã góp phần biến PS2 trở thành mẫu console phổ biến nhất mọi thời đại. Có thông tin cho rằng đã có đến 160 triệu máy được bán ra thị trường cho đến thời điểm này.

Một số thông tin thú vị về PlayStation 2

– Sony đã phải xin một giấy phép đặc biệt từ chính phủ Nhật Bản vì lo sợ PS2 có thể bị sử dụng cho các mục đích quân sự. Một bản tin từng khẳng định cựu độc tài Iraq Saddam Hussein đã mua hàng ngàn máy console để phục vụ mục đích phát triển vũ khí.

– Loạt máy PS2 đầu tiên gặp lỗi phần cứng DRE (lỗi đọc đĩa), khiến một số game và DVD không đọc dược. Kết quả là Sony phải đối mặt với một vụ kiện lớn nhưng sau đó đã dàn xếp êm thấm.

– Công ty còn tung ra một adapter băng thông rộng phục vụ chơi game trực tuyến, cùng một ổ cứng riêng. Cả hai món phụ kiện đều được cắm vào mặt sau của mẫu PS2 nguyên gốc, nhưng khu vực này đã bị loại bỏ trên PS2 bản nhỏ gọn.

– Một biến thể đặc biệt thú vị của PS2 là PSX dành cho thị trường Nhật Bản, vốn là sự kết hợp giữa PS2 với chức năng DVR (có ổ cứng 160 hoặc 250GB) và ghi được đĩa DVD. Đây cũng là thiết bị PlayStation đầu tiên sử dụng giao diện người dùng Xross Media Bar mà sau này hiện diện trên PSP và PS3.

– PS2 còn có hai món phụ kiện phổ biến khác là camera EyeToy và microphone dành cho series game karaoke Singstar.

PlayStation 3: Cú hụt chân hiếm hoi

Với PS1 và PS2, Sony đầy tự tin trước thế giới khi công bố PS3. Hay họ đã quá ngạo mạn? Dựa trên cuộc họp báo tại E3 2006, có lẽ là điều thứ hai. PS3 được trang bị hàng loạt công nghệ tiên tiến và độc lạ, như vi xử lý chuyên dụng mang tên Cell, GPU Nvidia RSX, và ổ đĩa Blu-ray. Và đây là mẫu console đầu tiên của Sony được thiết kế với khả năng hỗ trợ HD ngay từ đầu, với cổng xuất HDMI và độ phân giải 1080p. Công ty thậm chí còn hỗ trợ các game PS2 bằng cách tích hợp phần cứng PS2 vào mẫu console mới này.

Tất nhiên, mọi thứ đều có giá của nó, và mức giá 499 USD cho bản 20GB (hoặc 599 USD cho bản 60GB) mà Sony công bố tại E3 2006 đã khiến đám đông tham dự nín thở. Ông tổ PlayStation là Ken Kutaragi ủng hộ nhiệt liệt quyết định này khi nói rằng mọi người nên làm việc chăm chỉ hơn để mua được máy console mới. Đùa nhau chắc!

Không may cho Sony, năm đầu tiên ra mắt PS3 là một sự thất vọng bởi giá bán lẫn thư viện game hạn chế. Thời kỳ này còn đen tối hơn khi trào lưu meme “PS3 không có game nào” xuất hiện, ám chỉ những tựa game nghèo nàn ra mắt cùng máy.

Một vấn đề nữa đối với PS3 vào thời điểm đó là hệ thống này thậm chí còn khó phát triển hơn cả PS2, nguyên nhân bắt nguồn từ vi xử lý Cell và 7 SPU chuyên dụng bên trong. Các vi xử lý SPU về cơ bản tương tự các CPU đa luồng hoặc đa nhân ngày nay, và các nhà phát triển cần thời gian để làm quen với nó. Kiến trúc khó nhằn đồng nghĩa nhiều tựa game đa nền tảng sẽ trông đẹp hơn khi chơi trên hệ máy Xbox 360.

Nhưng một khi các nhà phát triển đã nắm bắt được kiến trúc phức tạp của PS3, hàng loạt các tựa game độc quyền tuyệt đẹp bắt đầu đổ bộ, bao gồm series Uncharted, Metal Gear Solid 4: Guns of the Patriots, series Little Big Planet, Killzone 2 và 3, và The Last of Us.

Một số thông tin thú vị về PS3

– PS3 ban đầu cho phép bạn cài hệ điều hành Linux, nhưng Sony sau đó đã huỷ bỏ tính năng này vì lý do bảo mật. Vì động thái này, công ty đã phải ra hầu toà nhưng cuối cùng cũng giải quyết êm thấm.

– PS3 còn được sử dụng cho các siêu máy tính, với dự án Folding @ Home thậm chí cho phép người tiêu dùng thông thường quyết góp sức mạnh điện toán của PS3 mà họ đang sở hữu cho các nghiên cứu khoa học.

– Tay cầm PS3 có chức năng tương tự con quay hồi chuyển được gọi là SixAxis. Không may là thế hệ đầu của tay cầm này thiếu mất tính năng rung do dính vụ kiện với Immersion. Sony giải thích sự thiếu vắng này bằng cách nói chức năng rung sẽ gây ảnh hưởng cho các cảm biến SixAxis, nhưng rồi vẫn tích hợp cả rung lẫn SixAxis sau khi giải quyết xong với Immersion.

– Sony lần đầu giới thiệu PS3 với một tay cầm kiểu boomerang vào năm 2005, trước khi chuyển về tay cẩm DualShock truyền thống trước ngày ra mắt.

– Một số máy console ban đầu gặp lỗi “Ánh sáng vàng chết chóc”, báo hiệu cỗ máy đắt đỏ này đã “đi về chầu Diêm vương”. Lỗi này tương tự lỗi “Vòng tròn đỏ chết chóc” của Xbox 360, nhưng trên quy mô nhỏ hơn nhiều.

– Vi xử lý Cell của Sony được thiết kế thông qua thương vụ hợp tác trị giá 400 triệu USD với IBM và Toshiba. IBM về sau giới thiệu một phiên bản vi xử lý này nhưng được chỉnh sửa lại cho Xbox 360 của Microsoft. Sony về cơ bản đã tài trợ cho vi xử lý của đối thủ!

PlayStation 4: Trở lại ngôi vương

Có vẻ như Sony đã học được bài học với PS3, khi mà PS4 ra mắt năm 2013 có mức giá hợp lý, 399 USD, và sử dụng phần cứng phổ biến hơn. PS4 có APU AMD, với một CPU nền Jaguar 8 nhân, đồ hoạ tuỳ biến của AMD, và RAM GDDR5 8GB. Cấu hình này gần như tương tự Xbox One, nhưng mẫu console của Sony sử dụng đồ hoạ AMD ấn tượng hơn và RAM nhanh hơn.

Kiến trúc này biến PS4 trở thành một mẫu console rất thân thiện với các nhà phát triển, cho phép các studio ra mắt nhiều tựa game hay một cách thần tốc, như Uncharted 4: A Thieft’s End, Horizon Zero Dawn, God of War, Marvel’s Spider-Man, Gran Turismo Sport, và Ghost of Tsushima. Đại đa số các game đa nền tảng cũng chạy tốt hơn trên PS4 so với Xbox One.

Một điểm trừ lớn đối với PS4 là không hỗ trợ các game PS cũ như PS3 và PS2. Thay vào đó, một số game được tái phát hành dưới dạng “Classics” (Kinh điển), cho phép tải về thay vì dùng đĩa. Điều này hoàn toàn trái ngược với Xbox One, vốn tương thích ngược với hàng loạt tựa game Xbox 360 và Xbox.

Sony còn giới thiệu một tay cầm DualShock 4 mới, có trackpad, một dải đèn ở mặt sau tay cầm, và một nút “Share” để người dùng nhanh chóng chia sẻ screenshot và video. Công ty Nhật Bản sau đó còn tung ra PS4 Slim và PS4 Pro vào năm 2016, trong đó PS4 Slim có thiết kế mỏng và gọn hơn. PS4 Pro có CPU xung nhịp cao hơn, đồ hoạ khủng hơn, và hỗ trợ chơi game 4K.

Một số thông tin thú vị về PlayStation 4

– Không như PS3, vốn cho phép người dùng truy cập chế độ chơi trực tuyến nhiều người chơi miễn phí, người dùng PS4 cần mua gói PlayStation Plus để chơi hầu hết các game trực tuyến trả phí. Hình thức kinh doanh này giống với chính sách được đối thủ Microsoft áp dụng từ lâu.

– Sony từng tung ra một ứng dụng live-stream mang tên Playroom cùng với PS4, cho phép người dùng stream video với PlayStation Camera đi kèm đến các dịch vụ như Twitch. Twitch chỉ một thời gian ngắn sau đó đã loại bỏ các stream Playroom vì người dùng stream đủ loại nội dung bất hợp pháp!

– Khả năng chơi game trong môi trường thực tại ảo (VR) được đưa lên PS4 nhờ PlayStation VR, một headset hỗ trợ nhiều tựa game khác nhau. Các tựa game nổi bật bao gồm Astro Bot Rescue Mission, Resident Evil 7, Ace Combat 7, Beat Saber, Gran Turismo Sport, và Tetris Effect.

– Sony cũng từng tung ra một phiên bản PS4 giới hạn kỷ niệm 20 năm ra mắt dòng sản phẩm PlayStation, với màu xám giống như mẫu PlayStation nguyên bản.

PlayStation 5: Khan hàng trên toàn cầu

Mẫu console mới nhất của Sony là PlayStation 5, và nó thể hiện một bước nhảy lớn về mặt công nghệ. Gót chân Achilles của PS4 là CPU, vốn được phát triển dành cho các tablet và netbook bình dân. Nhưng Sony đã nâng cấp lớn mọi thứ với PS5, sử dụng CPU AMD Zen 2 8 nhân kết hợp đồ hoạ RDNA2 và RAM GDDR6 16GB.

Có lẽ nâng cấp lớn nhất trên PS5 là không gian lưu trữ: cỗ máy này được trang bị SSD M.2 NVMe tuỳ biến (dung lượng 825GB) siêu nhanh, cho phép nạp game trong chớp mắt, kể cả các tựa game thế giới mở. Những tựa game sắp tới như Ratchet and Clank Rift Apart cũng sẽ tận dụng thời gian nạp thần tốc này theo những cách hết sức độc đáo. Sony còn tập trung cải thiện chất lượng âm thanh, với công nghệ Tempest Engine giúp mang lại hiệu ứng âm thanh sống động hơn khi sử dụng với headphone.

Một tính năng đáng giá khác trong thế hệ console mới này là công nghệ ray tracing dựa trên phần cứng, cho phép các hiệu ứng ánh sáng và phản chiếu thực tế hơn. Kỹ thuật đồ hoạ này không thể thực hiện trên các mẫu console trước đây, và khi mới xuất hiện chỉ hỗ trợ các PC chơi game cao cấp.

Sức mạnh khủng của PS5 cho phép bạn chơi game ở độ phân giải 4K thực thụ, so với độ phân giải 4K upscale/checkerboard của PS4 Pro (còn PS4 chỉ 1080p). PS5 còn hỗ trợ gameplay 60fps và 120fps, cho hiệu suất mượt mà hơn.

Tay cầm của PS5 cũng được đại tu, nay có tên là DualSense. Thay đổi lớn nhất là sự bổ sung các cần gạt ở vai có khả năng giả lập phản ứng. Sony đưa ra ví dụ là khi bạn kéo cung tên, hoặc trong tựa game Deathloop sắp ra mắt, cần gạt này sẽ bị khoá cứng nếu súng bị kẹt trong game. Một bổ sung thú vị nữa là khả năng rung của tay cầm được cải thiện, cho phép bạn cảm nhận được những hiệu ứng chi tiết hơn thay vì chỉ rung đơn thuần.

PS5 hiện có 2 phiên bản, cả hai đều có cùng cấu hình và SSD 825GB, nhưng bản chuẩn được trang bị ổ đĩa Blu-ray 4K, giá 499 USD, trong khi bản 399 USD không có ổ đĩa quang, buộc bạn phải tải game về từ cửa hàng.

Một số thông tin thú vị về PlayStation 5

– Khi nhìn kỹ vào phần vỏ của tay cầm PS5, bạn sẽ thấy nó được phủ hoạ tiết gồm các hình tam giác, hình vuông, hình tròn, và chữ X. Đó chính là 4 biểu tượng nổi tiếng trên nút bấm của PlayStation.

– PS5 tương thích ngược với đại đa số game PS4, nhưng không hỗ trợ PS3.

– Mặc cho nguồn cung bị giới hạn vì tình trạng thiếu hụt chip, PS5 vẫn bán được nhiều máy hơn so với PS4 trong cùng khoảng thời gian 2 quý đầu tiên ra mắt thị trường.

Xem thêm: Máy PlayStation 5